Bu yazıda, Türkiye’nin güneydoğusunda bulunan Şanlıurfa’da yapılan yüzey araştırmaları ve il kültür envanteri çalışmaları sırasında keşfedilen Neolitik dönem yerleşimlerinden bahsedilmektedir. İçinde “T” şeklinde dikmetaş barındıran yerleşimlerin konumları ve boyutları bu çalışmanın ana tartışma konularından biridir. Diğer bir tartışma konusu ise kült merkezleri ile “T” şeklinde dikmetaş barındıran küçük ölçekli yerleşimler arasındaki farklılıkları an- lamaktır. İncelenen yerleşimlerden ikisinde, hem yuvarlak planlı sivil yapı kalıntılarının olması hem de dikmetaşların bulunuyor olması, bu yerleşimlerin kült ve sivil yapıları içinde barındıran Çayönü ve Nevali Çori benzeri yerleşimler olduğunu göstermektedir. Yeni keşfedilen yerleşimlerin bazılarında tespit edilen “T” şeklinde dikmetaşların ben- zerliklerinden ve farklılıklarından yola çıkılarak, bu yerleşimlerin Göbekli Tepe’nin II. tabakası ve Nevali Çori’den bilinen kült yapısı ile çağdaş oldukları düşünülmektedir. Şanlıurfa bölgesinde, “T” şeklinde dikmetaş barındıran yer- leşimleri ele geçen buluntular ışığında, Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem A evresinin sonu (LPPNA) ile B evresinin başları (EPPNB) arasına tarihlendirmek gerekir.
