Archive

Bu yazıda, Türkiye’nin güneydoğusunda bulunan Şanlıurfa’da yapılan yüzey araştırmaları ve il kültür envanteri çalışmaları sırasında keşfedilen Neolitik dönem yerleşimlerinden bahsedilmektedir. İçinde “T” şeklinde dikmetaş barındıran yerleşimlerin konumları ve boyutları bu çalışmanın ana tartışma konularından biridir. Diğer bir tartışma konusu ise kült merkezleri ile “T” şeklinde dikmetaş barındıran küçük ölçekli yerleşimler arasındaki farklılıkları an- lamaktır. İncelenen yerleşimlerden ikisinde, hem yuvarlak planlı sivil yapı kalıntılarının olması hem de dikmetaşların bulunuyor olması, bu yerleşimlerin kült ve sivil yapıları içinde barındıran Çayönü ve Nevali Çori benzeri yerleşimler olduğunu göstermektedir. Yeni keşfedilen yerleşimlerin bazılarında tespit edilen “T” şeklinde dikmetaşların ben- zerliklerinden ve farklılıklarından yola çıkılarak, bu yerleşimlerin Göbekli Tepe’nin II. tabakası ve Nevali

Şanlıurfa’da Neolitik Dönemde Kullanılan Bitki Motifleri Geçmişte Yabani fıstık (menengiç), meşe ve söğüt korulukları ile kaplı Şanlıurfa bölgesi Epi-paleolitik dönemden itibaren iskân görmüş bir bölgedir. Özellikle Neolitik dönemde tuzak alanlarının kurulması ile birlikte bölgede nüfus artışı yaşanmıştır. Şanlıurfa bölgesinde son yıllarda yapılan Neolitik dönem kazıları sonucunda pek çok arkeolojik buluntu ele geçmiştir. Bu buluntular, Neolitik dönemin flora ve faunasını daha iyi bir şekilde anlayabilmemize olanak sağlamaktadır. En önemli buluntular arasında heykeller, kabartmalar, bezemeli taş kaplar, bezemeli taş plakalar sayılabilir. Buluntular üzerinde yer alan çeşitli motifler ve figürler sayesinde Şanlıurfa bölgesinde Neolitik dönemdeki hayvanların ve bitki örtüsünün nasıl kullanıldıkları ve işlevlerinin ne olduğu hakkında bilgi edinmek de mümkün olmuştur. Göbekli

Şanlıurfa region, covered with wild pistachio, oak and willow groves in the past, has been inhabited since the Epi-paleolithic period. In the region, the population increased, especially with the establishment of trap areas in the Neolithic period.

Özet: Şanlıurfa Müzesi’ne 2013 yılında getirilen ve Çanak Çömleksiz Neolitik döneme tarihlenen üç adet eser bu çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Eserlerden ikisi daha çok mezar eşyası olup biri klorit taşından yapılmış bezemeli taş kap, diğeri ise taş bir tabaktır. Körtik Tepe’deki buluntulara benzeyen bezemeli taş kap, Şanlıurfa’da bugüne kadar yapılan kazı ve araştırmalarda küçük parçalar dışında ilk kez bütüne yakın bir şekilde ele geçmiştir. Son eser ise bir aslan başına ait heykel parçası- dır. Daha çok Göbekli Tepe ve Nevali Çori’deki heykellere benzeyen bu eser, bölgede yeni bir kült yapısını barındıran bir yerleşimin varlığına işaret etmektedir. İncelenen üç eser de, Çanak Çömleksiz Neolitik yerleşimlerinden bilinen eserler olup Çanak